Liefde houdt iedereen bezig. Of het nu gaat om de zoektocht naar de ware, hevige verliefdheid, knallende ruzies, ingekakte relaties of liefdesverdriet – tegen wil en dank zijn we allemaal ervaringsdeskundigen. In de vernieuwde editie van Liefde, lust en ellende verheldert Roos Vonk, gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek, de psychologische raadsels van de liefde. Lees hier hoe het kan dat je een goede relatie hebt maar weinig seks:
In een televisieprogramma waaraan ik meewerkte, werd het publiek gevraagd hun seksleven te beoordelen. Met name veel mannen, maar ook nogal wat vrouwen, bleken daar niet erg tevreden over te zijn. Maar ze zijn niet om dezelfde reden ontevreden!
In stabiele relaties vinden vrouwen vaak dat de romantiek verdwenen is; mannen gaat het meer om de frequentie. Maar beiden missen de hartstocht van het begin.
Je zou denken: als je dat allebei graag wilt, dan dóe je daar toch wat aan? Maar zo eenvoudig is dat kennelijk niet. Dat heeft te maken met het eeuwige dilemma tussen spannend en veilig.
Als je elkaar net kent, is het spannend. Je tobt of de ander je wel leuk vindt, wat je aandoet, wat je kookt, wanneer je elkaar weer ziet. En bij de seks vliegen de vonken ervanaf. Maar die onzekerheid is slopend, en je gaat van alles doen om die te verminderen. Intieme gesprekken voeren zodat je beter weet wat je aan elkaar hebt. Je toiletspullen bij de ander leggen, zodat je daar je plekje krijgt. Met kerst mee naar de schoonfamilie, zodat het officieel wordt. Elkaar trouw beloven. Alles waardoor je je veiliger voelt. Je vergeet dat die zekerheid de knallende seks om zeep helpt. Onzekerheid intensiveert namelijk je gevoelens – álle gevoelens, dus ook positieve, zoals de heftige passie: die wordt geleidelijk minder naarmate de relatie hechter en veiliger wordt.
Een paar jaar later komen er vaak kinderen. Ook funest.
Zwangere vrouwen hebben vaak al minder zin in seks, en als de kinderen er eenmaal zijn eisen die alle aandacht op. Veel vrouwen vinden seks dan niet meer zo belangrijk. Terwijl zij ’s avonds slapen of tv-kijken, en zichzelf wijs maken dat een man ook heel goed zonder seks kan, zitten hun mannen te surfen op pornosites en te fantaseren wat ze zouden doen als…
Daar zit je dan, met je veilige relatie. Het is alsof onze biologie het zo geregeld heeft: mateloze lust om de binding tot stand te brengen, en daarna hoeft het niet meer. Maar wat doe je dan als je weer spannende seks wilt? Romantische weekendjes weg? Massages, kamasutra? Welnee: allemaal doekjes voor het bloeden die hooguit tijdelijk helpen.
Volgens de driehoekstheorie van liefde bestaat liefde uit drie componenten: passie, intimiteit en binding (commitment). In een beginnende relatie is er veel passie (dus veel seks) en nog geen binding. Dit heet romantische liefde. Al pratend en vrijend leren de partners elkaar steeds beter kennen, waardoor de intimiteit steeds verder toeneemt. Maar, nu komt het: vanaf het moment dat de intimiteit niet meer verder stijgt – je kent elkaar door en door, intiemer dan dit kun je haast niet meer worden – gaat de passie afnemen. De binding neemt nog wel toe. Wat je uiteindelijk overhoudt – intimiteit en binding zonder passie – heet kameraadschappelijke liefde.
Mensen denken vaak dat meer intimiteit ervoor zorgt dat een vrouw meer zin heeft in seks. Maar het leidt juist tot mínder zin. Bij mannen komt het allemaal niet zo nauw, want door hun hogere testosteronspiegel is hun seksdrive hoger. Een man hoeft zich ook niet romantisch of hartstochtelijk te voelen om zin te hebben. Bij de vrouw ligt het gevoeliger. Haar seksdrive hangt van allerlei factoren af – stemming, cyclus, kinderen, zorgen, hoe verliefd ze is, hoe leuk manlief doet. Is er ruzie, dan heeft ze geen zin. Maar is de relatie veilig en de man veroverd, dan ook niet.
In stabiele heterorelaties is de seksfrequentie bijna onvermijdelijk een compromis tussen wat de man wil en wat de vrouw wil. Niet voor niets hebben mannen in homorelaties de meeste seks met elkaar en vrouwen in lesbische relaties de minste. Zij hebben het in feite beter voor elkaar, door een relatie te hebben met iemand die hormonaal hetzelfde in elkaar zit als zijzelf.
In heterorelaties is de seks vooral zinderend zolang de boel nog niet in kannen en kruiken is. Onbewust is seks voor vrouwen vaak een middel om de ander te veroveren en te binden. Als dat gelukt is, haakt de vrouw in lustmatige zin af. Wil je als man de fut erin houden, dan moet je eigenlijk zorgen dat je niet te hebben bent: zolang een vrouw een man nog moet veroveren, heeft ze vanzelf een hoop zin. Moeilijke mannen krijgen dus meer seks.
Niet eerlijk! Mannen die duidelijk kiezen voor een vrouw, die geborgenheid en veiligheid bieden, zullen juist meer water bij de wijn moeten doen. Sneu eigenlijk.
Het ironische is: met al onze technologie en al onze keuzevrijheid, is het ons niet gelukt onze eigen instincten te reguleren. Totdat we dat kunnen, moeten we accepteren dat je niet alles kunt hebben. Het is veilig of het is spannend. Het enige goede nieuws dat ik heb is: als vrouw hoef je niet langer te denken dat je een afwijking hebt als je minder zin hebt dan je man. Het is ook helemaal geen teken dat er diep verborgen relatieproblemen zijn. Het is misschien eerder een teken dat je relatie stabiel is, dat je hem vertrouwt en je geborgen voelt. Wie weet krijg je opeens reuze zin als je daarbij stilstaat: je hebt een superman!
KLIK & ONTDEK OOK:
– Waarom narcisten populair zijn
– Of je hard to get moet spelen
Roos Vonk is hoogleraar sociale psychologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Daarnaast geeft ze lezingen en heeft ze een vaste column in Psychologie Magazine. Ze kan als geen ander wetenschappelijke kennis toegankelijk en toepasbaar maken voor een breed publiek. Eerder verschenen van haar de bestsellers Collega’s en andere ongemakken, Liefde, lust en ellende en De eerste indruk.
